HEETEN – De Kruisverheffing, de kerk in Heeten en de kerk in Lutenberg, dat zijn de kerken die op korte termijn nog dienst doen voor de liturgie. Maar over niet te lange tijd gaan Heeten en Luttenberg ook dicht. Dat voorspellen deskundig betrokkenen binnen de parochie Heilig Kruis. “Je hoeft daar geen profeet voor te zijn, want de kosten stijgen en de inkomsten dalen.”
Heilig Kruis is de parochie, gevormd door de dorpen Raalte, Heeten, Nieuw-Heeten, Broekland, Mariënheem, Luttenberg, Haarle en Holten. Tijdens de actie Kerkbalans worden parochianen altijd gevraagd geld te schenken voor de kerk en dit jaar gaat dat gepaard met de zinsnede dat er over vijf jaar van de negen kerken nog maar een nodig is om de missen te vieren.
Vraag is dan automatisch wat er met al die kerken moet gebeuren. Opinie in Salland krijgt vanuit verschillende betrokkenheid reacties binnen. Er wordt achter de schermen al lang en breed over nagedacht. Maar met name rondom de Kruisverheffing zijn betrokkenen voorzichting. Misschien is dat wel omdat die kerk het meest aan prestige te verliezen heeft. Het is officieel een basiliek, de kathedraal van Salland, een trots middelpunt van de parochie.
Op korte termijn verplaatsen de erediensten zich naar de Kruisverheffing, Luttenberg en Heeten, omdat Luttenberg en Heeten het verst van Raalte liggen. Daarna komt misschien een moment waarop het niet meer haalbaar zal zijn ook de twee laatste kerken in de buurtdorpen als kerk te laten voortbestaan.
Hoe dat komt? Omdat het openhouden van de kerken niet alleen te maken heeft met het aantal gelovigen, maar ook met hoeveel geld ze binnen brengen. Alles heeft te maken met steeds verder toenemende vergrijzing. De opbrengst van de actie Kerkbalans komt voor een belangrijk deel van de oudere gelovigen, zeg boven 50 jaar. Als er uit die groep ons mensen ontvallen, is er niet automatisch aanvulling van jongeren.
De daling van de opbrengst van de kerkbalans is op dit moment nog zeer gematigd, al helemaal als je het vergelijkt met het westen van Nederland, maar die daling wordt even goed niet goed gemaakt door toename van andere inkomsten. Het aantal huwelijken is op jaarbasis jaarlijks op de vingers van een, hooguit twee handen te tellen. Vroeger trouwden er in de gehele parochie Heilig Kruis op zijn minst een dikke honderd. Daarmee zijn ook die inkosten gedaald. En er komen minder mensen in de kerk, dus is er ook minder inkomasten uit de collecte.
En dat terwijl de kosten wel de neiging hebben verder te stijgen, denk alleen aan het salaris van de pastoraal werkers die aan een CAO gebonden zijn. Wat denk je van de verzekeringspremie voor de gebouwen?
Kortom, minder in kosten en hogere kosten en je hoeft echt geen profeet te zijn om een somber scenario te zien.
Pastores en de pastoraal werkers doen intussen heel erg hun best het allemaal niet al te snel te laten verlopen. Maar sluiting van een aantal kerken op korte termijn is onvermijdelijk. Kardinaal Eijk heeft een jaar of vijf geleden al aangegeven dat het aantal kerken dat voor de eredienst in gebruik zal blijven, in de toekomst zeker zal dalen.